Ülke genelinde bütün binalar 6306 sayılı Kanun kapsamındadır. Binanın bulunduğu yere, yaşına, deprem bölgesine bakılmaksızın, “riskli” olarak tespit edilen bütün binalar Kanun hükümlerinden faydalanacaktır. Kentsel dönüşüm süreci, herhangi bir malikin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından lisans verilmiş kuruluşlara riskli yapı tespiti talebinde bulunmasıyla başlar. Bu tespit sonucunda, yapının riskli çıkması halinde taşınmazın riskli olduğu tapu kaydında belirtilir ve yıkım veya güçlendirme sürecine geçilir.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın internet sitesinde bu tür incelemeler için yetkilendirilmiş lisanslı kamu kuruluş ve özel firmalara tapu ve kimlik fotokopisi
ile başvurarak karot alınma yöntemi ile bina performans analizi yaptırmanız gerekmektedir. Riskli yapıların tespiti, yapı malikleri tarafından masrafları kendilerine ait olmak üzere yaptırılır. Riskli yapı tespiti yaptırmak için herhangi bir kat malikinin müracaat etmesi yeterlidir.
Riskli yapılar; Bakanlıkça, İdarece veya Bakanlıkça lisanslandırılacak, kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler; sermayesinin en az %40 kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan şirketler; depremden korunma, deprem zararlarının azaltılması ve deprem mühendisliğinin gelişmesine katkıda bulunmak gibi konularda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları; 29/6/2001 tarihli ve 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanuna göre Bakanlıktan izin belgesi almış yapı denetimi kuruluşları ve laboratuvar kuruluşları ile mimarlık ve mühendislik hizmetleri veren ve 27/1/1954 tarihli ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu uyarınca büro tescilini yaptırmış kurum ve kuruluşlarca tespit edilir.
Riskli yapı tespiti ile yıktırma işlemlerinin Bakanlık veya İdare tarafından yapılması hâlinde, tespit işleminin masraflarından malikler hisseleri oranında sorumludur. Riskli yapı tespitinin masrafları, Bakanlıkça veya İdarece ilgilisine yapılacak tebligatı takip eden bir aylık süre içerisinde ödenir. Süresinde ödenmeyen masraflar, tespit Bakanlıkça yapılmış veya yaptırılmış ise Bakanlığın ilgili vergi dairesine bildirmesi üzerine vergi dairesince, İdarece yapılmış veya yaptırılmış ise İdarece 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilir.
Bu çoğunluğu sağlayamamanız durumunda binanız ilgili belediyesi tarafından bina boşaltılır ve yıktırılır. Bina yıkım ücretleri tapularınıza şerh konularak tahsil edilir.
Kira yardımı başvuruları; tahliye veya yıkım tarihinden itibaren bir yıl içinde, Bakanlıkça belirlenecek bilgi ve belgelere istinaden riskli alan veya rezerv yapı alanlarında ilgili kuruma, riskli yapılarda ise İdareye yapılır. Kanuna göre belirlenen riskli alanlarda kira yardımı süresi yapının tahliye edildiği tarihten itibaren başlatılır. Kira yardımından faydalanabilmek için hak sahiplerinden ikamet şartı aranır. Bu şart, ilgili faturalar ile kanıtlanır.
Diğer bir yöntem ise başvuru işlemini online olarak e – Devlet üzerinden gerçekleştirip, konu ile alakalı talepte bulunma imkânınız da vardır.
Kentsel dönüşüm kira yardımı sorgulama işlemini e – Devlet üzerinden gerçekleştirmek için T.C. kimlik numaranız ve şifrenizle giriş yapmanız gerekmektedir. Sistem sizi https://kentseldonusum.csb.gov.tr adresinde bulunan uygulamaya yönlendirir. Bu adımları izleyerek başvurunuzu gerçekleştirebilirsiniz.
Riskli yapının yıktırılması yerine güçlendirilmesinin istenilmesi durumunda riskli yapının yıktırılması için maliklere verilen süreler içerisinde; maliklerce, güçlendirmenin teknik olarak mümkün olduğunun tespit ettirilmesi, Kat Mülkiyeti Kanununun 19. maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen “bütün kat maliklerinin beşte dördünün (4/5) yazılı rızasının olması” ya da “yapının güçlendirilmesinin zorunlu olduğunun mahkemece tespit edilmiş olması” şekilde güçlendirme kararı alınması, güçlendirme projesinin hazırlatılması ve imar mevzuatı çerçevesinde ruhsat alınması gerekir.
Riskli olarak tespit edilen ve itiraz süreci sonunda riskli olduğu kesinleşen binaların yıktırılması Kanun’un emredici hükmüdür. Yıkım konusunda maliklerce herhangi bir karar alınmasına veya anlaşma sağlanmasına gerek yoktur. Riskli bina tespitinin kesinleşmesinden sonra bu binaların yıktırılması için maliklere 60 günden az olmamak üzere süre verilir, bu süre içinde riskli binaların yıktırılıp yıktırılmadığı kontrol edilir, yıktırılmamış ise 30 günden az olmak üzere ek süre verilir ve verilen bu süreler içinde maliklerce riskli yapılar yıktırılmaz ise binanın su, elektrik ve doğalgaz bağlantıları kesilir, yıktırma masrafı ile gereken diğer yardım ve krediler öncelikle dönüşüm projeleri özel hesabından karşılanmak üzere yıktırma işlemleri mahalli idarelerin de iştiraki ile mülki amirler tarafından gerçekleştirilir.
Riskli binaların tespitini, tahliyesini ve yıktırılmasını engelleyenler hakkında Türk Ceza Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulacaktır.
Tek parselde bir bodrum katı dışında, en çok iki katlı ve toplam yapı inşaat alanı 500 metrekareyi geçmeyen yapılarda; yapı müteahhitliğine ilişkin bütün sorumlulukları üstlenmek şartıyla parsel maliki kendi yapısını inşa edebilir. Bu durumdaki yapılar için ayrıca yapı müteahhidi aranmaz. Sadece o yapım işinde kullanılmak ve beş yıl içinde bir defaya ve tek bir yapıya mahsus olmak üzere, yapı sahibine geçici yetki belgesi numarası verilir. Yapı sahibinin aynı zamanda yapı müteahhitliğini üstlendiği durumlarda sözleşme şartı aranmaz.
Faiz desteğinden faydalananlar kira yardımından, kira yardımından faydalananlar ise faiz desteğinden faydalanamaz. Bu nedenle, hem daire hem de işyeriniz için kira yardımı alabilirsiniz.
Bakanlıkla protokol imzalamış bankalara başvurulmuş olması gerekir.
Bu bankalar; İş Bankası, DenizBank, AKBANK, HALKBANK, Türkiye Finans, VakıfBank, YapıKredi, BANKASYA, TEB, Garanti, Şekerbank, alBaraka, KUVEYTTÜRK, ZİRAAT BANKASI, FİNANSBANK, ING BANK, A Bank, olarak belirlenmiştir.